Η συμπλήρωση 2.500 ετών από την ομώνυμη μάχη, προσέδωσε στον φετινό Μαραθώνιο της Αθήνας -το λεγόμενο και κλασσικό- μεγάλη δημοσιότητα και διεθνή εμβέλεια. Αθλητές από όλο τον κόσμο προσήλθαν για να τιμήσουν τον αγώνα δηλώνοντας ταυτόχρονα και τιμή για την συμμετοχή τους. Αφιερώματα, ρεπορτάζ, φωτογραφίες, εκδηλώσεις… Ανάμεσα στα πολλά μου έκανε εντύπωση η τηλεοπτική συνέντευξη ενός Έλληνα αθλητή. Δρομέας των μεγάλων αποστάσεων και εκείνος -δεν συγκράτησα δυστυχώς το όνομα του- έκανε κάλεσμα στον κόσμο να αγκαλιάσει το γεγονός. Να συμμετάσχει δηλαδή ως θεατής, όχι μόνο στο περίφημο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο -όπου και ο τερματισμός- αλλά σε όλη τη διαδρομή των 42.195 μέτρων του Μαραθωνίου.
Προς τούτο θέλησε να μοιραστεί με τους τηλεθεατές μια «συγκινητική» ανάμνηση από παλαιότερο αγώνα του σε μια πόλη της βόρειας Ευρώπης. Εκεί λοιπόν ο αθλητής ήρθε σε επαφή με χιλιάδες θεατών κάθε ηλικίας. Οικογένειες ολόκληρες, γονείς με μωρά στην αγκαλιά τους, σχολεία με σημαιάκια, ακόμη και ηλικιωμένοι χειροκροτούσαν αδιάκοπα όλους τους δρομείς, από το νικητή ως και τον τελευταίο. Η στιγμή όμως που τον συγκλόνισε κατά την διάρκεια του αγώνα ήταν το θέαμα μιας μητέρας με το ανήλικο παιδί της, να στέκονται στην άκρη του δρόμου, ενθαρρύνοντας τους αθλητές. Το παιδί κρατούσε ένα λευκό μπαστούνι και φορούσε σκούρα γυαλιά, ήταν τυφλό. Προς στιγμήν ο αθλητής μας ένιωσε την ανάγκη να χειροκροτήσει εκείνος τον θεατή.
Είναι λοιπόν κάτι στιγμές που έρχονται τα πάνω κάτω κι ο θεατής ξαφνικά μετατρέπεται στον αληθινό πρωταγωνιστή. Είναι κάτι στιγμές που το πιο βροντερό «παρών» το δηλώνει ο -επί της ουσίας- απών. Είναι κάτι στιγμές που για να αντικρύσουμε τις πιο υψηλές αλήθειες πρέπει να χαμηλώσουμε το βλέμμα. Είναι κάτι στιγμές που η λεπτομέρεια νοηματοδοτεί το όλον. Είναι κάτι στιγμές που οι «μωροί» του κόσμου χρηματίζουν για όλους μας δάσκαλοι. Είναι κάτι στιγμές που δια της σιωπής διατυπώνονται οι πλέον εκκωφαντικές αλήθειες…
Τέτοιες στιγμές η σκέψη ταξιδεύει αβίαστα στον Ισαάκ το Σύρο και στα περίφημα συγγράμματα του, 14 αιώνες πριν. Πόσο παράξενος φαντάζει εκ πρώτης όψεως αυτός ο Αββάς... Μπερδεμένα τα λόγια του. Χρησιμοποιεί παράδοξα λεκτικά σχήματα, νοητικά αλληλοαναιρείται. Δεν έχει αρχή, μέση και τέλος. Υπερβαίνει τις λογικές έννοιες για να μας δώσει το κάτι άλλο. Όταν όμως συνειδητοποιείς τα αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου, όταν κατανοείς ότι η υλική κρίση είναι κατά βάση πνευματική, όταν απορείς πως μπορεί η υπερκατανάλωση να δημιουργεί τόσο στερημένα άτομα, όταν αναγνωρίσεις σαν τον νέο της παραβολής πως έτι εν σοι λείπει (1), ο Αββάς Ισαάκ είναι εκεί. Για να σου προσφέρει απλόχερα αυτό το κάτι άλλο.
Ζει ως ερημίτης κατά τον 6ο αιώνα κι όμως θαρρείς ότι είναι σύγχρονος και ζει εδώ δίπλα μας. Δεν σου κάνει κήρυγμα, σου απευθύνεται με πόνο ψυχής, …γέγονα μωρός, ούχ υπομένω φυλάξαι το μυστήριον εν σιωπή, αλλά γίνομαι άφρων, δια την των αδελφών ωφέλειαν (2). Δεν έχει σκοπό να ελέγξει ή να μαλώσει κανένα. Σου χαρίζει εικόνες. Λίγο παράξενες, αλλά πραγματικά ιδιαίτερες σαν την εικόνα του παιδιού της ιστορίας μας. Απομονώνει εκείνες τις στιγμές που διαρκούν αιώνια και στις προσφέρει. Τέτοιες στιγμές πρέπει να έχει κατά νου κι ο Αββάς Ισαάκ όταν μιλάει για την άγνοια, την υπέρτερα της γνώσεως…(3) Όταν περιγράφει τους ταπεινούς, ως ανθρώπους μη όντες εν τη κτίση και μη ελθόντες εις το είναι…(4), ως ανύπαρκτους δηλαδή. Όταν σημειώνει πως η γαρ λύπη η βάλλουσα εν τη καρδία είναι οξυτέρα πάσης κολάσεως…(5) Όταν ομολογεί πως τον φοβερόν θάνατον ηγείται χαρά… ο δε άνθρωπος και απών, ως παρών ομιλεί, μη ορώμενος υπό τίνος…(6) Όταν προβλέπει πως οι γαρ άγιοι εν τω μέλλοντι αιώνι ου προσευχή προσεύχονται… άλλα μετά καταπλήξεως εναυλίζονται εν τη ευφραινούση δόξη…(7) Όταν φτάνει στο σημείο να διδάσκει την προσευχή υπέρ πάσης της κτίσεως, υπέρ των ανθρώπων... των ορνέων και των ζώων… υπέρ των εχθρών της αληθείας και υπέρ των βλαπτόντων αυτόν εν πάση ώρα ευχήν μετά δακρύων προσφέρει, του φυλαχθήναι αυτούς και ιλασθήναι αυτοίς…(8)
Επισήμως ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος δεν περιλαμβάνεται στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας. Στην συνείδηση όμως του εκκλησιαστικού σώματος δεν χωρά αμφιβολία πως καίτοι προσήλθε σε αυτόν τον κόσμο με το ανθρώπινο προνόμιο του κατ’ εικόνα, αναχώρησε -πλήρης ημερών- κατακτώντας το καθ' ομοίωσιν. Έστω και κάτι τέτοιες παράξενες στιγμές, ας έχουμε την ευχή του. Αρκεί.
Αθήνα 18 Νοεμβρίου 2010
Θ.Ν.Μ
Ευροκλύδων, Τεύχος 35 Ιανουάριος Φεβρουάριος 2011
1 Λουκά ΙΗ’, 22
2 Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΛΗ΄
3 ο.π Λόγος ΛΒ΄
4 ο.π Λόγος ΠΑ΄
5 ο.π Λόγος ΠΔ΄
6 ο.π Λόγος ΚΔ΄
7 ο.π Λόγος ΛΒ΄
8 ο.π Λόγος ΠΑ΄
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου