Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Eυχές για όλες τις δουλειές, του Γιώργου Μιλτ. Σαλεμή


Έχουμε, λέει, ευχές για όλες τις δουλειές, για ό,τι κάνουμε. Πριν από κάθε τί διαβάζουμε τη σχετική ευχή. Πώς να έχουμε έτσι εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, αναρωτήθηκε ο φιλόσοφος, όταν όλα τ’ αναθέτουμε στο Θεό; Και πώς να μη μάθουμε στο ρουσφέτι αφού συνέχεια παρακαλούμε τους αγίους να μεσιτεύσουν στο Θεό;

Αν και θα συμφωνήσω ότι έχουμε για όλα ευχές, ότι πριν από όλα λέμε μιαν ευχή ή πρέπει να λέμε μιαν ευχή, δεν θα συμφωνήσω στο ότι αυτό αποδεικνύει ότι δεν έχουμε εμπιστοσύνη στον άνθρωπο... Επειδή όμως  διατηρώ, παιδιόθεν, μιαν άλλη σχέση με τους αγίους δεν περιορίζομαι στην ευχή αλλά απευθύνομαι στο νου και στην καρδιά του αναγνώστη για να μπορέσουμε επί τέλους να συνεννοηθούμε μπας και κάνουμε – αν θέλουμε - χωριό...

Το όλον έθνος, κάθε πρωί που ξυπνάει λέει «καλημέρα» και ισχυρίζεται μάλιστα ότι «είναι του Θεού». Ουδόλως όμως παραιτείται από τον αγώνα του άρτου του επιούσιου και από τον μόχθο για να γίνει η μέρα όσο μπορεί καλύτερη . Και αν πάσχει από κάτι το έθνος δεν είναι γιατί λέει πολλές «καλημέρες» κι επαφίεται μετά στον Θεό αλλά γιατί έχει πάρει όλα τα «καθήκοντα» του Θεού και τ’ έχει μοιράσει, τα περισσότερα στο κράτος και τα υπόλοιπα στον εαυτό του. Νομίζει ότι μπορεί να εξασφαλίσει τον άρτον τον επιούσιον χωρίς τη βοήθεια του Θεού. Δεν πάσχει δηλαδή ο ανθρωπολογικός τύπος που εύχεται και προσεύχεται, πάσχει ο ακριβώς αντίθετος!

Όταν ο Γέροντας, ο οψοποιών μαγγανείας, δέχεται επιδοκιμασίες για την τέχνη του δείχνει τον άγιο Ευφρόσυνο τον Μάγειρο και εξηγεί με ταπεινοφροσύνη: εκείνος είναι ο μάστορας! Γιατί;
Γιατί ξέρει ότι μολονότι κάθε φορά βάζει τα ίδια υλικά, με την ίδια σειρά, με τις ίδιες αναλογίες, με την ίδια διαδικασία, κάθε φορά το φαγητό είναι και λίγο διαφορετικό! Ξέρει εκείνος, από τον τρόπο της ζωής του, εκείνο που μόλις τώρα ανακάλυψαν οι Χαολόγοι ότι δεν υπάρχει «ακριβώς», ότι όλα είναι στο «περίπου» και ότι «η κάθε φορά» είναι «μια άλλη φορά»!  Ξέρει ο Γέροντας ότι όση και μαστοριά να βάνει πάντα θα μείνει ένας μικρός χώρος εκτός της μαστορικής εμβέλειάς του όπου μέσα εκεί χωράει το άπειρο. Γι’ αυτό χαμηλώνει το κεφάλι και δείχνει τον άγιο. Κι εμείς προσκυνάμε και θαυμάζουμε το γεγονός ότι οι επιστήμονες ανέβηκαν στην κορυφή του Έβερεστ και βρήκαν εκεί πάνω μια παρέα από Πατέρες να συζητάνε – και να σε ζητάνε - από καιρό.

Να εύχεσαι λοιπόν και να προσεύχεσαι δεν σημαίνει παραίτηση από τη δράση, δεν σημαίνει ότι αφήνεις κάτι που είναι δική σου αρμοδιότητα στο Θεό. Αντίθετα, αφήνεις στο Θεό αυτό που είναι πράγματι δικό Του και που ουδέποτε ήταν δικό σου: τον χρόνο του μέλλοντος. Αυτός ο τύπος καταμερισμού των έργων ανάμεσα σε σένα και στον Θεό είναι που σου δίνει περισσότερη δύναμη να παλέψεις σαν λιοντάρι και να κάνεις ό,τι περνάει από το χέρι σου.

Όσοι έχουν επιχειρηματικές δραστηριότητες φαντάζομαι ότι θα  έχουν συναντήσει πολλές φορές την κατάσταση αυτή όπου δεν μπορείς ν’ αποφασίσεις ανάμεσα μια δυο- τρεις εκδοχές. Όλες έχουν υπέρ και κατά. Ακόμα κι όταν μπορείς να φανταστείς τί θα προκύψει «αν» δεν ξέρεις «αν θα υπάρξει αν».

Υπάρχει ο ανθρωπολογικός τύπος που μπροστά στην αρρώστια λέει: «να είμαστε τυχεροί». Και υπάρχει κι εκείνος ο τύπος που λέει: « να μας βοηθήσει ο Θεός». Ποιος έχει πιο πολύ εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, ποιος τον αγαπάει περισσότερο; Ποιος είναι ο καλύτερος; Εκείνος που προσβλέπει στη βοήθεια της τύχης ή εκείνος που προσβλέπει στη βοήθεια του Θεού; Εκείνος που πιστεύει ότι είναι γέννημα τυχαίο ή εκείνος που πιστεύει ότι κοτζάμ Θεός κάθισε, με ξεχωριστό μεράκι, μαστόρεψε τον Κόσμο και μέσα σ’ αυτόν έβαλε τον Άνθρωπο να είναι φίλος και μπιστικός του; Υπάρχει ο ανθρωπολογικός τύπος που λέει: «το Σύμπαν συνωμότησε» και υπάρχει και ο άλλος που λέει: «με βοήθησε ο Θεός». Ποιος είναι πιο όμορφος; Εκείνος που συνωμοτεί με το Σύμπαν – τρομάρα του – ή εκείνος που προσπέφτει σε Ό,τι Καλό;

Μα προσπέφτουμε; προσκυνάμε; αντιδράει το νέο παλληκάρι!
Ναι,γιέ μου! Προσκυνάμε και προσπέφτουμε στο Κάλλος και στην Αγάπη! 
Εκεί και πουθενά αλλού!

Πηγή: Αντίφωνο

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

Να καταργηθεί ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου, του Σπύρου Κομίνη



Επικίνδυνα φαινόμενα αναχρονισμού στην ελληνική κοινωνία

Η 25η Μαρτίου είναι μια επέτειος που πρέπει να ξεχαστεί.Ο βασικός λόγος είναι ότι πρόκειται για επέτειο άσκησης βίας.Όπως ξέρουμε, η βία, χωρίζεται σε νόμιμη και παράνομη. Ε αυτό ήταν παράνομη βία. Δηλαδή Επανάσταση.
Αγράμματοι, άπλυτοι, κτηνοτρόφοι και σκαφτιάδες, που δεν ήξεραν γρι από μόδα, ντιζάϊν και ομόλογα, υποκινούμενοι από Ρώσους πράκτορες, άρχισαν ξαφνικά να σφάζουν φιλήσυχους Τούρκους. Υπηκόους της αυτοκρατορίας, που με τον ανώτερο πολιτισμό της και τον υπέροχο στρατό της, είχε αποκαταστήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα στα Βαλκάνια. Τα δικαιώματα αυτά, τα προστάτευαν οι κατακτητές επιτυχώς, επί σχεδόν 400 χρόνια.

Πρέπει λοιπόν να γιορτάζουμε μόνο τον Αγίο Βαλεντίνο, το Δόγμα Τρούμαν, τα Χριστούγεννα, τη Χιροσίμα, το Ναγκασάκι, το Σχέδιο Μάρσαλ και άντε και καμιά μεγάλη επένδυση...

Αλλά είναι και το άλλο: Η βία είναι κάτι εντελώς άγνωστο στα παιδιά μας. Δεν την έχουν δει ποτέ. Ούτε στο σινεμά, ούτε στην τηλεόραση, ούτε στην καθημερινή τους ζωή. Αν όμως γίνουν θαυμαστές αυτών των αιμοσταγών μουστακαλήδων, θα αυξηθεί κατακόρυφα η εγκληματικότητα. Άσε που μπορεί να καταληφθούν και τηλεοπτικοί σταθμοί με το αίτημα να βάζουν προγράμματα για τον Καραϊσκάκη, τον Μακρυγιάννη, τον Κολοκοτρώνη, τον Παπαφλέσσα, τον Αθανάσιο Διάκο και άλλους ήρωες του οργανωμένου εγκλήματος του ΄21, αντί για τον Μικρούτσικο και τα μεγάλα παζάρια. Οπότε μπορεί να μας επιτεθεί - προληπτικά πάντα - η Τουρκία. Ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι και οι σημερινές της παραβιάσεις του έθνικού μας χώρου, οφείλονται στο γεγονός ότι δεν έχουμε αλλάξει όλα τα βιβλία της Ιστορίας μας και δεν έχουμε καταργήσει την επέτειο της αιματηρής αυτής επανάστασης;

Αν ξαναγεννηθεί ένα κύμα θαυμασμού για τους οπλαρχηγούς των αγράμματων και ακαλλιέργητων αγροτοκτηνοτρόφων, υπάρχει και ένας άλλος κίνδυνος. Να εξοργισθούν οι ομοφυλόφιλοι ιδεολογικοί καθοδηγητές της κοινωνίας μας, φοβούμενοι ότι θα χάσουν την ηγεμονία τους. Διότι θα θεωρήσουν ότι πρόκειται για κίνημα, ανώμαλων, δηλαδή ετεροφυλόφιλων, το οποίο απειλεί ευθέως την κυριαρχία τους. Μπορεί να υποκινήσουν αντικίνημα και να έχουμε εμφύλια σύρραξη, η οποία ίσως ξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Και αν είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορούμε να ξέρουμε όσο υπάρχουν τέτοιες γιορτές, τι μνήμες μπορεί να ξυπνήσουν. Τι προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν στον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας. Στον σεβασμό των σεξουαλικών προτιμήσεων. Στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Στο δικαίωμα να τρως ληγμένα. Σάπια. Χιλιοτηγανισμένα...

Το πλήρες άρθρο του δημοσιογράφου Σπ. Κομίνη δημοσιεύτηκε στο Στυξ

Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011

Επί τα πηγάς...

Κάτι άλλαξε τις τελευταίες δεκαετίες. Η αθλιοποίηση της ζωής δεν περιορίζεται στον εαυτό μας, επεκτείνεται στο παρελθόν, επιχειρείται μία υπομείωση, ένα κατέβασμα του χθες για να μη φαίνεται το δικό μας νανικό ανάστημα... Κτίζουμε όχι κάτι δικό μας αλλά γκρεμίζουμε ότι έκτισαν με θυσίες και αίματα οι πρόγονοί μας.
Διερωτώνται πολλοί συμπολίτες μας γιατί τέτοιο μένος κατά του 21, γιατί τέτοια μανία κατά των ηρώων και των μαρτύρων του. Είναι απλό: Το 1821 παραμένει το μεγάλο σχολείο του απροσκύνητου ήθους...
Σήμερα κάποιοι δρουν συστηματικά όχι για να προβάλλουν άλλα για να προσβάλλουν το '21. Επιδίδονται μετά μανίας όχι στο να επιδείξουν - κάτι που άλλωστε θα ήταν θεμιτό- τις μαύρες κηλίδες που είχε η Επανάσταση, όπως κάθε Επανάσταση, αλλά να τις μεγεθύνουν, να τις μεγαλοποιήσουν και με τον ύπουλο αυτό τρόπο να συγκαλύψουν την λαμπρότητά της...

Απόσπασμα ομιλίας του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου στην Σχολή Σχολή Εθνικής Αμύνης.


Ιστοριογραφία -έστω και αναθεωρητική- με κριτήριο τις ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες των φορέων της ή με γνώμονα την αναζήτηση της αλήθειας -επώδυνης ενίοτε- και κυρίως με βάση τις πηγές? 
Κι επειδή "εάν ημείς σιωπήσομεν, οι λίθοι κεκράξονται", ο πρώτος και ο τελευταίος λόγος πρέπει να ανήκει στις πηγές.
Επί τας πηγάς λοιπόν μέσα από την αξιέπαινη πρωτοβουλία του Αντίβαρου

Κυριακή 20 Μαρτίου 2011

Ιαπωνική συμβίωση με τη Φύση, του Νικ. Ξυδάκη



Ο τρομερός σεισμός των 8,9R από τα βάθη του Ειρηνικού Ωκεανού και το συνακόλουθο τσουνάμι έπληξαν την πιο προηγμένη ίσως τεχνολογικά χώρα του κόσμου, με τα πιο προηγμένα αντισεισμικά συστήματα και έναν εξαιρετικά πειθαρχημένο και εκπαιδευμένο λαό.

Το φυσικό φαινόμενο ήταν αναμενόμενο· το ιαπωνικό αρχιπέλαγος είναι από τις πιο σεισμογενείς ζώνες του πλανήτη. Η σφοδρότητα ίσως να ήταν απροσδόκητη. Αλλά τι σημαίνει απροσδόκητη; Μάλλον απευκταία ήταν. Μα έχουμε συνηθίσει, στον κοινό νου, να βαφτίζουμε απροσδόκητα τα απευκταία. Και να συγκλονιζόμαστε από την αδυναμία της τεχνολογίας και της επιστήμης να προστατέψουν το ανθρωπογενές περιβάλλον, τα έργα του πολιτισμού, όταν εκδηλωθούν οι φυσικές δυνάμεις. Τότε βγαίνουμε από την αυτάρεσκη πίστη μας στον παντοδύναμο επιστημονισμό, συγκλονισμένοι, και καταφεύγουμε στον κακοκρυμμένο αταβισμό: Η Φύση εκδικείται! Η Φύση ευθύς προσωποποιείται, αποκτά βούληση και ηθικούς χαρακτήρες, σαν άνθρωπος· και στη συγκεκριμένη περίπτωση, της καταστροφής, ενεργεί σαν “κακός” άνθρωπος, ή σαν μοχθηρός θεός, εξ ου και “θεομηνία”. Μεμιάς, ο αγέρωχος επιστημονικός άνθρωπος, ο βέβαιος, ο διαρκώς εν προόδω, ο τεχνοεξοπλισμένος, επιστρέφει στη σκοτεινή κοιτίδα του προνεωτερικού εαυτού, αντιμέτωπος με την Κακή Μητέρα Φύση, τον οργισμένο Ουρανό, τον φουσκωμένο Ωκεανό, τον Εγκέλαδο, τον Αδη.

Ετσι τα βλέπουμε εμείς, και τα χάσκοντα μήντια τα δικά μας. Ο ιαπωνικός λαός ίσως τα βλέπει διαφορετικά. Η πειθαρχία και η στωικότητα που επιδεικνύει, σε αυτή και σε άλλες μεγάλες καταστροφές, φανερώνουν έναν πολιτισμό που ενσωματώνει τη βαθιά αποδοχή της φυσικής τάξης μαζί με μια ισχυρότατη ροπή να προσαρμόσει το δυσμενές φυσικό περιβάλλον. Η παράδοση του ζεν, αφενός· ο ιαπωνικός κήπος, αφετέρου. Το ζεν διδάσκει την πλεύση κατά τον ρου του ποταμού, την ανακάλυψη της αλήθειας, και όχι την εφεύρεσή της· βάζει τη σοφία πάνω από τη γνώση. Στον ιαπωνικό κήπο, απο την άλλη, εκφράζεται μαζί με το ιδανικό του ζεν, η ακατάβλητη βούληση του ιαπωνικού λαού να σχεδιάσει, να φορμάρει, να παραγάγει: Το μπονσάι καθοδηγείται επίμονα προς μια ιδανική κατάσταση ηρεμίας, γαλήνια φόρμα, προς τον ιδανικό κήπο, κατασκευασμένο σαν να είναι φυσικός, αχειροποίητος. Η Ιαπωνία συμβιώνει με τη φύση, αλλά και προσπαθεί διαρκώς να την φορμάρει κατά το μέτρο των αναγκών και των δοξασιών της.

Ετσι και το ιαπωνικό αρχιπέλαγος: πάνω στα ρήγματα του Ειρηνικού, αποκομμένο, χωρίς πρώτες ύλες, χωρίς ενεργειακούς πόρους, τόπος σκληρός αλλά και σπάνιος. Πάνω σε αυτά τα νησιά οικοδομήθηκε ένας πολιτισμός ακρίβειας, κομψότητας, τελειότητας, στυλιζαρίσματος, απολυτότητας· από σκληρούς πολεμιστές, σαμουράι που συνθέτουν χαϊκού, τεχνολόγους που υπερβαίνουν το πρωτότυπο, τεχνοκράτες που αυτοκτονούν για λόγους τιμής. Ενας κόσμος στο όριο: μεταξύ σπάνεως και αφθονίας, βίας και κομψότητας, κυριαρχίας και αφανισμού, παράδοσης και μοντερνισμού. Αυτός ο κόσμος επλήγη, αυτός ο κόσμος θα συνεχιστεί.

Η Καθημερινή 15 Μαρτίου 2011

Σάββατο 19 Μαρτίου 2011

Ορθοδοξίας ο φωστήρ, Εκκλησίας τό στήριγμα...


Τή αυτή ημέρα, Κυριακή δευτέρα τών Νηστειών, μνήμην επιτελούμεν τού εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τού Παλαμά. 

Στίχοι
Φωτός λαμπρόν κήρυκα νύν όντως μέγαν, 
Πηγή φάους άδυτον άγει πρός φέγγος. 



Απολυτίκιον 
Ήχος πλ. δ' 
Ορθοδοξίας ο φωστήρ Εκκλησίας τό στήριγμα καί διδάσκαλε τών μοναστών η καλλονή τών θεολόγων υπέρμαχος απροσμάχητος Γρηγόριε θαυματουργέ Θεσσαλονίκης τό καύχημα κήρυξ τής χάριτος ικέτευε διά παντός, σωθήναι τάς ψυχάς ημών. 

Εκ του Τριωδίου

Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011

Τότε όμως η Ποίηση;


Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετεινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών...

Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στη υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος π.χ. - χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.


Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996)
Νόμπελ Λογοτεχνίας 1979, απόσπασμα του λόγου που εκφωνήθηκε στην απονομή του βραβείου.

Τρίτη 15 Μαρτίου 2011

Και βαθιά σ' ευχαριστώ..


Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά
και στο Σικάγο μέσα ζει στη λευτεριά
εκείνος που δεν ξέρει και δεν αγαπά
σάμπως φταις κι εσύ καημένη
και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω

Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι

Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά
Οδυσσέα γύρνα κοντά μου
που τ' άγια χώματα της
πόνος και χαρά

Κάθε ένας είναι ένας
που σύνορο πονά
κι εγώ είμαι ένας κανένας
που σας σεργιανά

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω

Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι

Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Μουσική: Βάσω Αλαγιάννη

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2011

Οι Διδάσκαλοι εδογμάτισαν, η Οικουμένη συμπεφώνηκεν, η χάρις έλαμψεν...



Συναξάριον 
Tή αυτή ημέρα, Κυριακή πρώτη τών Νηστειών, ανάμνησιν ποιούμεθα τής αναστηλώσεως τών αγίων καί σεπτών Εικόνων, γενομένης παρά τών αειμνήστων Αυτοκρατόρων Κωνσταντινουπόλεως, Μιχαήλ καί τής μητρός αυτού Θεοδώρας, επί τής Πατριαρχείας τού αγίου καί Ομολογητού Μεθοδίου. 


Στίχοι 
• Τάς ου πρεπόντως εξορίστους Εικόνας, 
• Χαίρω, πρεπόντως προσκυνουμένας βλέπων. 

Η απαράλλακτος Εικών τού Πατρός, πρεσβείαις τών αγίων σου Ομολογητών, ελέησον ημάς, Αμήν. 


Προπορευομένων τών Ιεροπαίδων μετά εικόνων καί θυμιατού, ο Ιερεύς εξέρχεται τού Ιερού μετά τού Τιμίου Σταυρού καί γίνεται λιτανεία πέριξ τού εσωτερικού τού Ναού εις τέσσαρες στάσεις. Εις εκάστην γίνεται δέησις καί ψάλλεται τό Απολυτίκιον τής Εορτής εις στάσεις τέσσαρες. 

Ενταύθα αναγινώσκει ο Ιερεύς τάς εξής περικοπάς εκ τού Συνοδικού τής Ζ' Οικουμενικής Συνόδου.
Ιερεύς: Οι Προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδίδαξαν, η Εκκλησία ως παρέλαβεν, οι Διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν, η Οικουμένη ως συμπεφώνηκεν, η χάρις ως έλαμψεν, η αλήθεια ως αποδέδεικται, τό ψεύδος ως απελήλαται, η σοφία ως επαρρησιάσατο, ο Χριστός ως εβράβευσεν, ούτω φρονούμεν, ούτω λαλούμεν, ούτω κηρύσσομεν Χριστόν τόν αληθινόν Θεόν ημών, καί τούς Αυτού Αγίους εν λόγοις τιμώντες, εν συγγραφαίς, εν νοήμασιν, εν θυσίαις, εν Ναοίς, εν Εικονίσμασι, τόν μέν ως Θεόν καί Δεσπότην προσκυνούντες καί σέβοντες, τούς δέ διό τόν κοινόν Δεσπότην ως Αυτού γνησίους θεράποντας τιμώντες καί τήν κατά σχέσιν προσκύνησιν απονέμονες. Αύτη η πίστις τών Αποστόλων, αύτη η πίστις τών Πατέρων, αύτη η πίστις τών Ορθοδόξων, αύτη η πίστις τήν Οικουμένην εστήριξεν. Επί τούτοις τούς τής ευσεβείας Κήρυκας αδελφικώς τε καί πατροποθήτως εις δόξαν καί τιμήν τής ευσεβείας, υπέρ ής αγωνίσαντο, ανευφημούμεν καί λέγομεν. Τών τής Ορθοδοξίας προμάχων ευσεβών Βασιλέων, αγιωτάτων Πατριαρχών, Αρχιερέων, Διδασκάλων, Μαρτύρων, Ομολογητών, Αιωνία η μνήμη... 

Εκ του Τριωδίου

Τρίτη 8 Μαρτίου 2011

Ζεσταίνοντας γάλα εν μέσω Σαρακοστής..

Παναγούδα, το κελί του Γέροντα
Πιο εδώ είναι δυο επισκέπτες, κι αυτοί από τη Θεσσαλονίκη. Στέκονται όρθιοι, ακουμπώντας στην καστανιά. Πενηντάρηδες κι οι δυο, χλωμοί, στρυφνοί. Φαίνονται να είναι από κάποια παρεκκλησιαστική οργάνωση, γιατί κοιτάζουνε αυστηρά, κάπως επιτιμητικά τον γέροντα και σχολιάζουνε μεταξύ τους χαμηλόφωνα.
Τα παιδιά παίζουνε, κάνουνε φασαρία –οπότε γυρίζει ο Παΐσιος και τα λέει ήρεμα:
«Μην κάνετε θόρυβο, γιατί εδώ δίπλα, κάτω απ’ το χώμα, είναι κρυμμένοι Αμερικανοί και θα ξυπνήσουν και θα ‘ρθουν να μας χαλάσουν την ησυχία μας».
Τα παιδιά σταματούνε, σωπαίνουνε παραξενεμένα.
Ο Γιάννης, απέναντι, γέρνει πλάγια στο βράχο, πάνω στο σάκο του. Ανάβει τσιγάρο.
Οι δυο επισκέπτες, που φαίνονται σκληροί ευσεβιστές, συνεχίζουν να βλέπουν με αποδοκιμασία τον γέροντα που προσέχει να μη φουσκώσει και χυθεί το γάλα. Ώσπου ο ένας δεν αντέχει και λέει στον καλόγερο:
«Γέροντα Παΐσιε, είμαστε στις πρώτες μέρες της Σαρακοστής, έχουμε αυστηρή νηστεία, κι εσύ βράζεις να πιεις γάλα;»
Ο γέροντας σωπαίνει. Δεν απαντάει. Πιάνει και κατεβάζει το κατσαρόλι, γιατί το γάλα έβρασε. Μετά πάει στο κελί, φέρνει έξι μικρά, παλιά, πορσελάνινα φλιτζανάκια, τα βάζει μερακλίδικα στη σειρά κι αδειάζει με προσοχή το γάλα μέσα σ’ αυτά. Περιμένει λίγο να κρυώσει, ενώ όλοι τον κοιτάζουνε με απορία, σιωπηλοί.
Οι δυο ευσεβιστές τα βλέπουνε όλα αυτά με αποστροφή, γιατί σκέφτονται ότι αφού είμαστε όλοι εδώ οι επισκέπτες, έξι και τα φλιτζανάκια, άρα και σ’ αυτούς θα τολμήσει ο καλόγερος να προσφέρει γάλα, τέτοιες μέρες σκληρής νηστείας.
Ο γέροντας Παΐσιος παίρνει τα γεμάτα φλιτζανάκια ένα-ένα, τα βάζει σ’ ένα ξύλινο δίσκο, τα κουβαλάει και τ’ αφήνει σε απόσταση εφτά μέτρων, στο χώμα, στην άκρη ενός θάμνου.
Τ’ ακουμπάει όλα εκεί, στη σειρά, έπειτα έρχεται, κάθεται δίπλα μας και αρχίζει να κάνει με το στόμα του κάτι σιγανά, παράξενα σφυρίγματα, κοιτάζοντας προς τους θάμνους.
Δεν περνούνε λίγα λεπτά, και πιο εκεί, μέσα από τα τσαλιά, βγαίνει πολύ προσεκτικά μια οχιά και ύστερα πέντε μικρά φιδάκια –τα παιδιά της.
Κρατάω την αναπνοή μου.
Τα φίδια έρχονται, πλησιάζουν όλα, ένα-ένα, σέρνοντας, περνούνε δίπλα μας, πάνε σιγά-σιγά στα φλιτζανάκια, κι αρχίζουν ήρεμα να πίνουν, να ρουφούνε το πρωινό γάλα τους…

Γιώργου Σκαμπαρδώνη, Επί ψύλλου κρεμάμενος (Κέδρος 2003)
Πηγή

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

H Κυριακή της Συγνώμης...


Μαζί με τις ευχές του Ευροκλύδωνα για καλή και πνευματικά "γόνιμη" Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αναδημοσιεύουμε όπως κάθε χρόνο μια παλαιότερη ανάρτηση για τον εν πολλοίς άγνωστο Εσπερινό της Κυριακής της Τυρρινής. Της επονομαζόμενης και Κυριακής της Συγνώμης. Μια ακολουθία μοναδικής ομορφιάς, με θαυμαστή πληρότητα θεολογικού λόγου, λειτουργικών συμβολισμών και εκκλησιολογικού πλούτου.

O κατηχητικός λόγος των ημερών από τον π. Αλέξανδρο Σμέμαν.

...φτάσαμε πια στις τελευταίες μέρες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ήδη κατά την εβδομάδα της Απόκρεω πού είναι πριν από την Κυριακή της Τυροφάγου, δύο μέρες - ή Τετάρτη και ή Παρασκευή - ξεχωρίστηκαν να ανήκουν στη Σαρακοστή. Ή Θεία Λειτουργία δεν τελέστηκε και ή όλη τυπική διάταξη στις ακολουθίες έχει πάρει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της Μεγάλης Σαρακοστής. Στον Εσπερινό της Τετάρτης χαιρετίζουμε την Μεγάλη Σαρακοστή με τούτο τον ωραιότατο ύμνο:
"Ανέτειλε το έαρ της νηστείας, και το άνθος της μετανοίας, αγνίσωμεν ουν εαυτούς αδελφοί, από παντός μολυσμού, τω φωτοδότη ψάλλοντες, είπωμεν δόξα σοι, μόνε Φιλάνθρωπε..."Κατόπιν, το Σάββατο της Τυροφάγου η Εκκλησία μας «ποιεί μνείαν πάντων των εν ασκήσει λαμψάντων αγίων ανδρών τε και γυναικών». Οι άγιοι είναι τα πρότυπα πού θ' ακολουθήσουμε, οι οδηγοί στη δύσκολη τέχνη της νηστείας και της μετάνοιας. Στον αγώνα πού πρόκειται ν' αρχίσουμε δεν είμαστε μόνοι:
"Δεύτε άπαντες πιστοί, τας των όσιων Πατέρων, χορείας υμνήσωμεν. Αντώνιον τον κορυφαίον, τον φαεινόν Ευθύμιον, και έκαστον και πάντας ομού…" Έχουμε βοηθούς και παραδείγματα: "Των Μοναστών τα πλήθη, τους καθηγητάς νυν τιμώμεν. Πατέρες, όσιοι..."
Τελικά έρχεται ή τελευταία μέρα, πού συνήθως, την ονομάζουμε Κυριακή της Συγνώμης, αλλά έχει και ένα άλλο λειτουργικό όνομα πού θα πρέπει να θυμόμαστε: «της από του Παραδείσου της τρυφής εξορίας του Πρωτόπλαστου Αδάμ». Το όνομα αυτό συνοψίζει ουσιαστικά την πλήρη προπαρασκευή για τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ξέρουμε ότι ό άνθρωπος πλάστηκε για να ζει στον Παράδεισο, για τη γνώση του Θεού και την κοινωνία μαζί Του. Η αμαρτία του όμως τον απομάκρυνε από την ευλογημένη ζωή και έτσι ή ύπαρξη του στη γη είναι μια εξορία…
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ή απελευθέρωση μας από τη σκλαβιά της αμαρτίας, από τη φυλακή του «κόσμου τούτου». Και το ευαγγελικό ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής (Ματθ. 6, 14-21) θέτει τους όρους για μια τέτοια απελευθέρωση. Πρώτος όρος είναι ή νηστεία - ή άρνηση δηλαδή να δεχτούμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες της «πεπτωκυίας» φύσης μας σαν ομαλές, ή προσπάθεια να ελευθερωθούμε από τη δικτατορία της σάρκας και της ύλης πάνω στο πνεύμα. Για να είναι αποτελεσματική ή νηστεία μας δεν πρέπει να είναι υποκριτική, δηλαδή «προς το θεαθήναι». Να μη φαινόμαστε "τοις ανθρώποις νηστεύοντες, αλλά τω Πατρί ημών τω εν τω κρύπτω". Δεύτερος όρος είναι ή συγνώμη. "Εάν αφήτε τοίς ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ό Πατήρ υμών ό ουράνιος...", (Ματθ. 6,14). Ο θρίαμβος της αμαρτίας, το κύριο σημάδι του ρόλου της πάνω στον κόσμο, είναι η διαίρεση, η αντίθεση, ό χωρισμός, το μίσος. Έτσι το πρώτο σπάσιμο σ' αυτό το φρούριο της αμαρτίας είναι ή συγχωρητικότητα: ή επιστροφή στην ενότητα, στην σύμπνοια, στην αγάπη...

Ουσιαστικά ή Μεγάλη Σαρακοστή αρχίζει με τον Εσπερινό τούτης της Κυριακής. Αυτή ή μοναδική σε βάθος και ωραιότητα ακολουθία έχει δυστυχώς εκλείψει από αρκετές εκκλησίες. Όμως παρ' όλα αυτά τίποτε άλλο δεν αποκαλύπτει καλύτερα το χαρακτηριστικό τόνο της Μεγάλης Σαρακοστής στην Ορθόδοξη Εκκλησία και πουθενά άλλου δε διακηρύσσεται τόσο καλά ή έντονη πρόσκληση στον άνθρωπο. Η ακολουθία αρχίζει με τον κατανυκτικό εσπερινό όπουo o ιερέας είναι ντυμένος με λαμπερά άμφια… Κατόπιν γίνεται ή είσοδος του Ευαγγελίου με τον εσπερινό ύμνο: "φως ιλαρόν αγίας δόξης...". Ό ιερέας τώρα προχωρεί προς την Ωραία Πύλη για ν' αναφωνήσει το εσπερινό Προκείμενο πού πάντοτε αναγγέλλει το τέλος της μιας και την αρχή της άλλης μέρας. Το Μέγα προκείμενο αυτής της ημέρας αναγγέλλει την αρχή της Μεγάλης Σαρακοστής.
"Μη αποστρέψης το πρόσωπο σου από του παιδός σου, ότι θλίβομαι· ταχύ επάκουσόν μου· πρόσχες τη ψυχή μου, και λύτρωσαι αυτήν..."Ακουστέ τη θαυμάσια μελωδία του στίχου τούτου, αυτή την κραυγή πού ξαφνικά γεμίζει την εκκλησία «...ότι θλίβομαι!» - και θα καταλάβετε το σημείο από το οποίο ξεκινάει ή Μεγάλη Σαρακοστή: το μυστηριώδες μίγμα της ελπίδας με την απογοήτευση, του φωτός με το σκοτάδι. Η όλη προετοιμασία έφτασε πια στο τέλος. Στέκομαι μπροστά στο Θεό, μπροστά στη δόξα και στην ομορφιά της Βασιλείας Του. Συνειδητοποιώ ότι ανήκω σ' αυτή, ότι δεν έχω άλλη κατοικία, ούτε άλλη χαρά, ούτε άλλο σκοπό. Συναισθάνομαι ακόμα ότι είμαι εξόριστος από αυτή μέσα στο σκοτάδι και στη λύπη της αμαρτίας γι’ αυτό «θλίβομαι»! Τελικά παραδέχομαι ότι μόνο ό Θεός μπορεί να με βοηθήσει σ' αυτή τη θλίψη, ότι μόνον σ' Αυτόν μπορώ να πω «πρόσχες τή ψυχή μου». Μετάνοια πάνω απ' όλα, είναι το απελπισμένο κάλεσμα για τη θεία βοήθεια… Πέντε φορές επαναλαμβάνουμε αυτό το Προκείμενο. Και τότε να! ή Μεγάλη Σαρακοστή αρχίζει. Τα φωτεινά χρωματιστά άμφια και καλύμματα τού ναού αλλάζουν· τα φώτα σβήνουν. Όταν ό ιερέας εκφωνεί τις αιτήσεις, ό χορός απαντάει με το «Κύριε ελέησον» την κατ’ εξοχήν σαρακοστιανή απάντηση. Για πρώτη φορά διαβάζεται ή προσευχή του Αγίου Εφραίμ πού συνοδεύεται από μετάνοιες. Στο τέλος της ακολουθίας όλοι οι πιστοί πλησιάζουν τον ιερέα και ό ένας τον άλλο, ζητώντας την αμοιβαία συγχώρεση… Πρόκειται τώρα πια να περιπλανηθούμε σαράντα ολόκληρες μέρες στην έρημο της Μεγάλης Σαρακοστής. Όμως από τώρα βλέπουμε να λάμπει στο τέλος το φως τής Ανάστασης, το φως της Βασιλείας του Θεού.



Alexander Schmemann
Μεγάλη Σαρακοστή, Πορεία προς το Πάσχα
Εκδόσεις Ακρίτας

Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Τέλος εποχής, με διαύγεια.. του Νίκου Ξυδάκη


Η Αθήνα συμμάχησε με τη φύση χθες το απόγευμα για να αποχαιρετίσει τον καλλιτέχνη. Ολα βρέθηκαν εν αρμονία στο Πρώτο Νεκροταφείο, όπως ταίριαζε σ’ έναν κορυφαίο της γενιάς του, όπως ταίριαζε στον ταλαντούχο ζωγράφο, στον αισθητή και μποέμ, στον μαιτρ του αχειροποίητου, τον Νίκο Αλεξίου. Ολα αιωρούνταν στη διαύγεια. Ο αιθέρας: ψυχρός τεφρός ο ουρανός, και κρύο ξηρό. Το χρώμα: κάτω από τον ψυχρό ουρανό έλαμπαν διαυγείς οι τόνοι του πράσινου, του πεύκου, του κυπαρισσιού, του φοίνικα, τα υπόλευκα ρόδα, η πολυχρωμία των λουλουδιών. Ο ήχος: κελαϊδίσματα πουλιών, απόηχοι από την νεκρώσιμη ακολουθία, σπαράγματα του Ιωάννη Δαμασκηνού: «Πάντα σκιάς ασθενέστερα, πάντα ονείρων απατηλότερα… Ως άνθος μαραίνεται, και ως όναρ παρέρχεται… Ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα…» Το ανθρωπογενές περιβάλλον: Σκουροντυμένοι, σιωπηλοί, ζωγράφοι συνομήλικοι πενηντάρηδες, και μεγαλύτεροι και νεότεροι, ηθοποιοί, συγγραφείς, εκδότες, θεατράνθρωποι, καλλιτέχνες ας πούμε όλοι, εδώ όμως χωρίς την αυταρέσκειά τους, χωρίς ναρκισσισμό· χλωμές, με ξέβαφες ρίζες οι γυναίκες, αξύριστοι, βλοσυροί οι άνδρες, με σκοτεινά παλτά, ψιθύριζαν διστακτικά και αγκαλιάζονταν όλοι αυθορμήτως και φιλιόντουσαν παρηγορητικά: κι είχε άφθαστη αλήθεια τούτη η ταπείνωση ενώπιον του τετελεσμένου, η γονυκλισία ενώπιον του πεπρωμένου.
Ραγισματιά μία: το παγωμένο πρόσωπο κατά τον ύστατο ασπασμό. Ραγισματιά δεύτερη: το μύρωμα και τα άνθη στο σώμα. «Και ίδω εν τοις τάφοις κειμένην την κατ΄εικόνα θεού, πλασθείσαν ημίν ωραιότητα, άμορφον, άδοξον, μη έχουσα είδος. Ω του θαύματος!» Ο μεταστάς ενορχήστρωνε φως, χρώματα, ήχους, κείμενα και ανθρώπους, σαν να έστηνε το τελευταίο του μεγάλο έργο, σαν να επαναλάμβανε το μεγαλειώδες έργο του στην Μπιενάλε Βενετίας, προ τετραετίας, υπό τον προφητικό τίτλο: The End. Mια μονολόγιστος προσευχή τότε, με την άυλη απόδοση του μωσαϊκού δαπέδου της Μονής Ιβήρων· ένα συμφωνικό ποίημα χθες, ένας μακρύς αποχαιρετισμός, μια βαθιά υπόκλιση στο φινάλε. Με κοινό παρονομαστή το κάλλος...

Νίκος Ξυδάκης
Η Καθημερινή, 01 Μαρτίου 2011



Ο Νίκος Αλεξίου γεννήθηκε στην Κρήτη. Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης και ζωγράφος στάθηκε στην πρωτοπορία της γενιάς του. Συμμετείχε σε πολλές και σημαντικές εκθέσεις, ενώ εργάστηκε και για το θέατρο. Το 2007 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο κορυφαίο εικαστικό γεγονός, την Μπιενάλε της Βενετίας, με το σπονδυλωτό έργο The End. Πηγή έμπνευσης για το συγκεκριμένο έργο του τα επιδαπέδια ψηφιδωτά της Ι.Μ Ιβήρων Αγίου Όρους. Στα 51 του χρόνια έχασε την μάχη με την επάρατο νόσο.




Τρίτη 1 Μαρτίου 2011

Νικολάου του Πλανά του Αγίου Ιερέως...


Τη Β' του αυτού μηνός, μνήμνη Νικολάου του Πλανά του Αγίου Ιερέως 

Απολυτίκιον 
Τάς του πλάνου παγίδας εκφυγών, ιερώτατε, απλανώς επορεύθης διά βίου, πατήρ ημών, Νικόλαε αοίδιμε Πλανά, ουράνια χαρίσματα λαβών, αγρυπνίαις και νηστείαις, ιερουργών οσίως τω Κυρίω σου. Όνπερ καθικετεύων εκτενώς, Νάξιον ιεράτευμα, πρέσβευε δωρηθήναι καί ημίν το μέγα έλεος.


«Μεταξύ των υπαρχόντων ιερέων ύπάρχουσιν ακόμη πολλοί ενάρετοι καί αγαθοί, εις τάς πόλεις καί εις τα χωρία. Είναι τύποι λαϊκοί, ωφέλιμοι, σεβάσμιοι. "Ας μην έκφωνούσι λόγους, Ήξεύρουσιν αυτοί άλλον τρόπον πώς να διδάσκωσι το ποίμνιον. Γνωρίζω ένα ιερέα εις τάς Αθήνας. Είναι ό ταπεινότερος των ιερέων καί ό άπλοίκώτερος των ανθρώπων. Δια πάσαν ίεροπραξίαν αν του δώσης μίαν δραχμήν, ή πενήντα λεπτά, ή μίαν δεκάραν, τα παίρνει. Αν δεν του δώσης τίποτε, δεν ζητεί. Δια τρεις δραχμάς εκτελεί παννύχιον Άκολουθίαν, Αειτουργίαν, Άπόδειπνον, Έσπερινόν, "Ορθρον, "Ωρας- το όλον διαρκεί εννέα ώρας. "Αν του δώσης μόνον δύο δραχμάς, δεν παραπονείται. Κάθε ψυχοχάρτι, φέρον τα μνημονευτέα ονόματα των τεθνεώτων, αφού άπαξ του το δώσης, το κρατεί δια πάντοτε. Επί δύο, τρία έτη εξακολουθεί να μνημονεύει τα ονόματα. Εϊς κάθε προσκομιδήν μνημονεύει δύο ή τρεις χιλιάδες ονόματα. Δεν βαρύνεται ποτέ. Ή προσκομιδή παρ' αύτω διαρκεί δύο ώρας. Ή Λειτουργία αλλάς δύο. Είς την όπόλυσιν της Λειτουργίας, όσα κομμάτια έχει εντός του ιερού, από πρόσφορα ή άρτοκλασίαν, τα μοιράζει όλα είς όσους τύχουν. Δεν κρατεί σχεδόν τίποτε. »Μίαν φοράν έτυχε να χρεώστη μικρόν χρηματικόν ποσόν, καί ήθελε να το πλήρωση. Είχε δέκα ή δεκαπέντε δραχμάς, όλα είς χαλκόν. Επί δύο ώρας έμετροϋσεν, έμετρούσεν, έμετροϋσε, καί δεν ημπορούσε να τα εύρη πόσα ήσαν. Τέλος είς άλλος χριστιανός έλαβε τον κόπον και του τα έμέ-τρησεν. Είναι ολίγον τί βραδύγλωσσος καί περισσότερον αγράμματος. Εις τάς ευχάς, τάς περισσότερος λέξεις τάς λέει όρθάς, είς το Εύαγγέλιον, τάς περισσότερος έσφαλμένας. Θα εϊπητε, διατί ή άντίθεσις αύτη; 'Αλλά τάς εΰχάς τάς ιδίας άπαγγέλει καθ' έκάστην, ενώ την δείνα περικοπήν του Ευαγγελίου θα την ανάγνωση άπαξ ή δίς ή, το πολύ, τρίς του έτους, εξαιρέσει ώρισμένων περικοπών συχνά, αλλ' ατάκτως επανερχομένων, ως είς τους Αγιασμούς, είς τάς Παρακλήσεις. Τα λάθη όσα κάμνει είς την άνάγνωσιν, είναι πολλάκις κωμικά. Καί όμως εξ όλων των ακροατών του, εξ όλου του εκκλησιάσματος, κανείς μας δεν γελά. Διατί; Τον έσυνηθίσαμεν καί μας αρέσει. Είναι αξιαγάπητος. Είναι απλοϊκός καί ενάρετος. Είναι άξιος του πρώτου Μακαρισμού του Σωτήρος». 

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης