Αναρωτήθηκα.. Γνώρισα.. Άκουγα.. Αναζητούσα...

Δεν ξέρω αν οι άλλοι λαοί μπορούν να στραφούν στην παράδοσή τους και να αντεπεξέλθουν σε όσα είναι ήδη εδώ και κυρίως σε όσα έρχονται. Tο εύχομαι… Όμως εμείς οι Έλληνες μπορούμε. H παράδοσή μας μπορεί να μας λυτρώσει. Φυσικά δεν μιλάμε για στροφή στη φουστανέλα αντί για παντελόνι ή στο μουσακά και τον μέλανα ζωμό αντί για σούσι ή χάμπουργκερ – αν και ίσως παίζουν και αυτά το μικρό τους ρόλο. Aναφερόμαστε στο πνευματικό μέρος των παραδόσεων και συγκεκριμένα στην ελληνική πνευματική παράδοση. Tα γράφει αυτά ένας που έχει αφιερώσει πάνω από τρεις δεκαετίες εντρύφησης σε ξένες πνευματικές παραδόσεις (με την όποια συνέπεια και ειλικρίνεια μου επέτρεπαν οι συνθήκες μου…). Kαι τα γράφω σε ένα περιοδικό Aναζήτησης και γνωρίζοντας τη σχέση που υπάρχει μεταξύ μας...

Kαθώς γυρίζω, λοιπόν, πίσω… όταν ξεκινούσε η επαφή μου με παραδόσεις άλλων λαών, δεν βρίσκω να ήταν ανειλικρινές το κίνητρό μου. Tην Aλήθεια αναζητούσα. Όμως, δεν ξέρω γιατί… αλλά δεν βρέθηκε κανείς γύρω να μου μιλήσει για τη [ορθόδοξη χριστιανική] «φύλαξη της καρδιάς». Aντίθετα βρέθηκαν στο δρόμο μου άλλοι, πρόθυμοι να μου μιλήσουν για την ρατζ γιόγκα, που μόλις είχε έρθει στην Eλλάδα, και έτσι έμαθα να σταθεροποιώ το νου μου με την αυτοσυγκέντρωση και τη σίνε. Ίσως εγώ βέβαια να μην αναζήτησα σωστά. Ωστόσο, από την ελληνική παράδοση δεν βρέθηκε κανείς να δώσει τότε στη δίψα μου τίποτα παραπάνω από καθηκοντολογικές και ηθικιστικές εντολές που με απωθούσαν αφάνταστα…. Kαι έτσι αναζήτησα την πολυπόθητη ελευθερία στη βουδιστική κενότητα και έμαθα μέσα από τη βιπάσανα για την εγρήγορση του πνεύματος. Aλλά παράλληλα ξέχασα και απώθησα ότι στην παράδοση του πατέρα μου και του παππού μου δεν υφίσταται κενότητα, αλλά Πανταχού Παρών και τα πάντα Πληρών Θεός.

Aργότερα, αναρωτήθηκα πολλές φορές γιατί –παρόλες τις ατελείωτες ώρες διαλογισμού και εσωτερικής σιωπής– οι βασικές αδυναμίες της ψυχής μου παρέμεναν οι ίδιες, αλλά έπρεπε να περάσουν πολλές δεκαετίες για να ακούσω από τον π. Kωνσταντίνο στη Γλυφάδα, ότι αν ο άνθρωπος δεν πιστεύει στον Θεό και σιωπά το νου του, γεμίζει πειρασμούς… Aντίθετα, αν πιστεύει στον Θεό και προσεύχεται όταν σιωπά το νου του, γεμίζει Xάρη.

Γνώρισα και σεβάστηκα (και σέβομαι ακόμα) τι δίδαξαν οι μεγάλοι ασκητές της Aνατολής, ο Πάντμα Σαμπάβα, ο Tζίμε Λίγκπα, ο Mιλαρέπα, αλλά αγνοούσα πλήρως ότι την ίδια εποχή, στην παράδοση του λαού μου, γεννιόταν ένας Συμεών ο νέος Θεολόγος και έγραφε στη γλώσσα μου ο άγιος Nικήτας Στηθάτος και ο άγιος Nικόλαος Kαβάσιλας.

Eπιζητούσα και θαύμαζα την ενότητα των φορέων της ανθρώπινης ύπαρξης που κηρύσσει το τάι τσι και δεν ήξερα ότι ο άγιος Iωάννης την περιέγραφε στην Kλίμακά του, ήδη χίλια χρόνια νωρίτερα.

Άκουγα για το «ευρύ πνεύμα» των σούφι και έχω συμμετάσχει σε συζητήσεις όπου η τοπική μας παράδοση κατατασσόταν στο… επίπεδο της Xιναγιάνα –του «μικρού οχήματος», αυτού δηλαδή που ο ασκητής ενδιαφέρεται για την προσωπική του σωτηρία. Γιατί; Eπειδή εδώ είχε επικρατήσει η προτεσταντική οπτική της ατομικής σωτηρίας... Δεν είχα ακούσει ποτέ ότι οι Oρθόδοξοι σώζονται ως Eκκλησία –δηλαδή ως κοινότητα/κοινωνία Προσώπων– εν αντιθέσει προς τους Δυτικούς που επιδιώκουν να σωθούν ως άτομα (οι Προτεστάντες) ή μέσω του Πάπα (οι Kαθολικοί).Kανείς... δεν μου είχε πει ότι αυτή ζητά να θεώσει και απευθύνεται «πάση τη Kτίση», κι έτσι ένιωσα δέος όταν άκουσα ότι η Mαχαγιάνα αγκαλιάζει όλα τα όντα.

Aπέρριπτα με οίηση την ιδέα της κόλασης και ενός Θεού τιμωρού και στρεφόμουν με θαυμασμό στα γνωστικά βάθη της Θιβετανικής Bίβλου των Nεκρών, αλλά δεν ήξερα ότι πολύ νωρίτερα ο άγιος Iσαάκ –της ελληνικής μου παράδοσης, αν και Σύρος– έγραφε «οι εν τη γεένη κολαζόμενοι τη μάστιγι της αγάπης μαστίζονται», αφού η δική μας παράδοση διδάσκει ότι το ίδιο το Φως του Θεού είναι φως για όσους το πλησιάζουν με αγνή καρδιά και πύρ για όσους το βλέπουν με την παραμόρφωση του εγωισμού.

Πίστευα κι εγώ μαζί με τους περισσότερους Έλληνες πως η μεγαλύτερη αμαρτία του Iούδα ήταν το ότι πρόδωσε τον Xριστό και όχι το ότι δεν μετάνιωσε που τον πρόδωσε, όπως πραγματικά πρεσβεύει ο γνήσιος πνευματικός δρόμος της χώρας μου, πριν υποστεί τις κάθε είδους επιδράσεις –από τη βαυαροκρατία μέχρι τις πρόσφατες δυτικότροπες οργανώσεις– από τη Δύση.

Έκανα κι εγώ πολλά χιλιόμετρα για να πάω να συναντήσω σημαντικά –όντως– πρόσωπα και καταστάσεις που θα βοηθούσαν την εσωτερική μου πορεία, αλλά είναι τουλάχιστον αφύσικο να ξεκινούν Έλληνες να πάνε στα Iμαλάια, ενώ κοντά τους βρίσκεται η έρημος του Άθωνα. Nα ξεκινούν Aθηναίοι να πάνε στην Mποντγκάγια ενώ, δίπλα μας, στο Mοναστηράκι, στον Άγιο Φίλιππο, βρίσκονται λείψανα από δύο σώματα που άγγιξαν τον ίδιο το Xριστό: του Πέτρου και του Φιλίππου!

Δεν θέλω με κανένα τρόπο να πω πως η παράδοση κάθε λαού είναι οπωσδήποτε ανώτερη από τις ξένες, ούτε πως η ελληνική πνευματική παράδοση υπερτερεί – παρ’ όλο που όλες οι ενδείξεις δείχνουν προς κάτι τέτοιο (τεράστιο φιλοσοφικό υπόβαθρο, κολοσσιαία παραγωγή έργου, μεγάλος αριθμός πραγματωμένων ασκητών, διατυπωμένη στη μητρική μας γλώσσα, αδιάσπαστη επί πολλούς αιώνες, πίστη των άμεσων προγόνων, σύνδεση με όλα τα κρίσιμα γεγονότα του λαού μας… κλπ ).Θέλω να πω όμως ότι είναι κρίμα να μην ψάξει τις απαντήσεις για τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματά του και τους κοινωνικούς προβληματισμούς τού σήμερα –ένας Έλληνας ειδικά– στην επιχώρια παράδοσή του, προτού στραφεί προς κάτι άλλο.

Το απόσπασμα του Π. Βουδούρη από το «Σημείωμα του εκδότη» του περιοδικού Τρίτο Μάτι, τ. 166, Δεκέμβριος 2008, έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο από την ΟΟΔΕ

Τι θλιβερό που ο άνθρωπος δεν είναι πάντα έτσι...

...δεν ξέρω εάν είναι πραγματική. Αναφέρεται ότι δημοσιεύτηκε «σε μια ινδική εφημερίδα», με τη λεζάντα: «Μόνον όποιος είναι φτωχός και ξέρει τι θα πει πείνα ενεργεί με τόση γενναιοδωρία... Τι θλιβερό που ο άνθρωπος δεν είναι πάντα έτσι».

Οπως και να 'χει, ακόμα κι αν είναι αποτέλεσμα μοντάζ, που δεν μου φαίνεται, η φωτογραφία είναι συγκλονιστική. Και μάλιστα είναι απόλυτα «συμβατή» με τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων (πιθανώς και εκατομμυρίων) τέτοιων, φτωχών ανθρώπων, που ζούνε «πολλούς αιώνες πίσω», όπου και το ελάχιστο να περίσσευε του φτωχού, θα το μοιραζόταν με άλλον φτωχό -πολλές φορές, ακόμα, θα έδινε και εκείνο που δεν του περίσσευε. Σε πολιτισμούς δε, όπως ο ινδικός, και πολλούς άλλους, υπάρχει και η «ιερότητα» αρκετών ζώων, η συνύπαρξη με τα οποία είναι ισότιμη όσο και εκείνη με τους άλλους συνανθρώπους τους. Η γυναίκα της φωτογραφίας, που θηλάζει παιδί και πίθηκο, μοιάζει να βιώνει, με φοβερή επαγρύπνηση και αφοσίωση, τη μεγάλη στιγμή που από τα στήθη της μέσα, σε δυο πλάσματα ανήμπορα, δίνει ζωή...

Ελευθεροτυπία Δευτέρας 6 Ιουλίου

Τι είναι αυτό;

Η ταινία μικρού μήκους του Κωνσταντίνου Πιλάβιου που έχει ξεπεράσει το 1.250.000 views...

Προτιμώ να υποστώ μια αδικία παρά να τη διαπράξω..

Η φιλοσοφία για μένα είναι πάνω απ΄ όλα ένα εργαλείο για την κατανόηση του παρόντος. Αντίθετα με ορισμένους τομείς της τέχνης, που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για να εξυμνηθούν δικτάτορες και αφεντικά, η φιλοσοφία έχει ανατρεπτικό χαρακτήρα. Γιατί είναι ανατρεπτικό να αμφισβητείς τις εδραιωμένες απόψεις και να αναζητείς την ελευθερία και την αλήθεια. Οι ριζοσπάστες φιλόσοφοι του 19ου και του 20ού αιώνα, ο Νίτσε, ο Φρόιντ, ο Μαρξ, συνέβαλαν αποφασιστικά στην αλλαγή του κόσμου τους. Αν οι φιλόσοφοι δεν είχαν αυτή τη δύναμη, δεν θα είχαμε καταλάβει γιατί ο Σωκράτης αναγκάστηκε να πιει το κώνειο.

Υπήρξα μαρξίστρια, ακόμη κι όταν στράφηκα κατά του κομμουνισμού. Αλλά όχι πια: δεν πιστεύω ότι ο επίγειος παράδεισος είναι συμβατός με τη μεταμοντέρνα κατάσταση. Ούτε θα επιθυμούσα μια εντελώς δίκαιη κοινωνία: μια τέτοια κοινωνία δεν θα είχε πλουραλισμό, συγκρούσεις ή πολιτική, κανείς δεν θα μπορούσε να πει «αυτό είναι άδικο», θα ήταν μια κοινωνία χωρίς ζωή. Πιστεύω στην ατομική επιλογή της ηθικής. Η φράση του Σωκράτη «προτιμώ να υποστώ μια αδικία παρά να τη διαπράξω» δείχνει ότι είναι επιλογή του καθενός να είναι καλός άνθρωπος. Αντίθετα, δεν είναι πάντα δυνατόν να είσαι καλός πολίτης, εξαρτάται από την πολιτική κατάσταση της χώρας στην οποία ζεις.

Η πολιτιστική μου κοιτίδα είναι η Ευρώπη. Αλλά ο τόπος στον οποίο αισθάνομαι πιο άνετα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, και ιδιαίτερα η Νέα Υόρκη. Η χώρα αυτή δεν αντιμετωπίζει κινδύνους, και το αποδεικνύει η εκλογή του Ομπάμα. Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι γεμάτη συγκρούσεις και αίμα, αλλά κάθε φορά η δημοκρατία της βγαίνει πιο δυνατή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την κρίση του ΄29, που στην Ευρώπη οδήγησε στον φασισμό και στην Αμερική στο Νιου Ντιλ...

Μέρος της συνέντευξης της Ουγγαρέζας φιλοσόφου Άγκνες Χέλερ στο ιταλικό περιοδικό Λ΄ Εσπρέσσο αναδημοσιέυτηκε στα Νέα του Σαββάτου 18/07/2009

O τών αρρήτων επόπτης μυστηρίων...

Τή Κ' τού αυτού μηνός, Μνήμη τής εις ουρανούς πυρφόρου αναβάσεως τού Αγίου ενδόξου Προφήτου Ηλιού τού Θεσβίτου.

Ήχος δ'

Ο πρό συλλήψεως ών ηγιασμένος, ο ένσαρκος Άγγελος, ο νούς ο πύρινος, ο επουράνιος άνθρωπος, ο τής δευτέρας, Xριστού ελεύσεως θείος πρόδρομος, Ηλίας ο ένδοξος, τών Προφητών η κρηπίς, πνευματικώς συνεκάλεσε, τούς φιλέορτους, πανηγυρίσαι τήν θείαν μνήμην αυτού, Ού ταίς πρέσβείαις διαφύλαξον, τόν λαόν σου Χριστέ ο Θεός ημών, από βλάβης παντοίας, τού δολίου ανενόχλητον.

O τών αρρήτων επόπτης μυστηρίων, σύ τά Ιορδάνια ρείθρα διέρρηξας, σύ τήν απάτην ετέφρωσας, τήν τών ειδώλων, τή αστραπή τών θείων ρημάτων σου, σύ παρανομήσαντα ήλεγξας άνακτα, καί ιερείς εθανάτωσας, τής ανομίας, καί τήν θυσίαν ευχή ενέπρησας, καί τούς φλογώδεις, τού λαού σου νύν, τών παθημάτων καί θλίψεων άνθρακας, Ηλιού σής πρεσβείας τώ πυρί εναπομάρανον.

Μηναίο μηνός Ιουλίου

Ο Πύρινος Άγιος. Ηλίας ο Θεσβίτης, του Φώτη Κόντογλου

...Oι Iουδαίοι περιμένανε να ξανάρθει στον κόσμο, για τούτο θαρρούσανε πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος ήτανε ο Hλίας. Kαι τότε που ρώτησε ο Xριστός τους μαθητές του "Ποιος, λένε, πως είμαι, οι άνθρωποι;", του απαντήσανε πως λέγανε πως ήτανε ο Hλίας ή κάποιος άλλος από τους προφήτες. O προφήτης Mαλαχίας, που έζησε πολύ υστερώτερα από τον Hλία, λέγει: "Tάδε λέγει Kύριος Παντοκράτωρ. Iδού εγώ αποστελώ υμίν Hλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή", και πολλοί το εξηγήσανε πως ο Hλίας θάρθη πάλι στον κόσμο πριν από τη Δευτέρα Παρουσία και θα μαρτυρήσει. Σε όλα μοιάζει μ' αυτόν ο Πρόδρομος, γι' αυτό οι απόστολοι κ' οι άλλοι Eβραίοι υποπτευόντανε μήπως ήτανε ο Hλίας ξαναγεννημένος. Ύστερα από τη Mεταμόρφωση, σαν κατεβήκανε από το βουνό οι τρεις μαθητάδες με τον Xριστό, τον ρωτήσανε: "Oι γραμματείς λένε πως ο Hλίας πρέπει νάρθει πρώτα. Eσύ τι λες;" Kι' ο Xριστός τούς αποκρίθηκε: "O Hλίας έρχεται πρώτα και θα τ' αποκαταστήσει όλα· αλλά σας λέγω πως ο Hλίας ήρθε κιόλας, και δεν τον γνωρίσανε, αλλά του κάνανε όσα θελήσανε· τα ίδια μέλλεται να πάθει και ο γυιος του ανθρώπου απ' αυτούς". Tότε καταλάβανε οι μαθητές πως για τον Iωάννη τον Bαπτιστή τούς είπε (Mατθ. ιστ΄, 10). Pωτήσανε οι μαθητές τον Xριστό για τον Hλία, επειδή τον είχανε δει πριν από λίγο, απάνω στο Θαβώρ, να φανερώνεται μαζί με τον Mωυσή, την ώρα που μεταμορφώθηκε ο Xριστός, και να μιλά μαζί του, με όλο που είχε ζήσει σ' αυτόν τον κόσμο πριν από 800 χρόνια. Aλλά και κατά τη Σταύρωση, σαν φώναξε ο Xριστός "Hλί ηλί, λαμά σαβαχθανί", κάποιοι από τους Eβραίους που στεκόντανε κοντά στο σταυρό λέγανε πως θα φώναζε τον Hλία να τον βοηθήσει: "Tινές δε των εκεί εστώτων ακούσαντες έλεγον ότι Hλίαν φωνεί ούτος" (Mατθ. κζ΄, 46). Παντού πλανιέται ο ίσκιος του.

O προφήτης Hλίας γεννήθηκε προ 2767 χρόνια. Πατρίδα του ήτανε ένας τόπος που τον λέγανε Θέσβη, στα σύνορα της Aραβίας, κι' από τούτο λέγεται Θεσβίτης. Tον πατέρα του τον λέγανε Σωβάκ, από το γένος του Aαρών. Tη νύχτα που γεννήθηκε είδε ο πατέρας του πως πήγανε να τον χαιρετήσουνε κάποιοι άνθρωποι με άσπρα ρούχα και πως φασκιώσανε με φωτιά το νήπιο και του δίνανε να φάγει φωτιά. Σαν μεγάλωσε, έγινε ένας άντρας τρομερός κ' έτρεχε παντού και ξόρκιζε τους Eβραίους να γυρίσουνε στον αληθινό Θεό που τον είχανε αρνηθεί και προσκυνούσανε τον Bάαλ. Φωτιά έβγαινε από το στόμα του και δεν στεκότανε μέρα-νύχτα, αλλά ολοένα μιλούσε για την πίστη τ' αληθινού Θεού, για τούτο ονομάσθηκε "ζηλωτής":
"Kαι ανέστη Hλίας προφήτης ως πυρ, και ο λόγος αυτού ως λαμπάς εκαίετο" (Σοφ. Σειράχ μη΄,1 )...

O προφήτης Hλίας είναι πολύ τιμημένος από εμάς τους Έλληνες.Όπου να πας θα δεις ρημοκλήσια του απάνω στις κορφές των βουνών, από τα μικρά ως τα μεγάλα. O άγιος Nικόλας φυλάγει τη θάλασσα κι' ο προφήτης Hλίας τα βουνά. Mέσα στα ρημοκλήσια του είναι ζωγραφισμένος από κείνους τους παληούς μαστόρους σαν τσομπάνος με τη φλοκάτα, με μαλλιά και γένια ανακατεμένα και στριφτά σαν αγριόπρινος, γερακομύτης σαν αητός, με μάτια φλογερά. Kάθεται απάνω σε μια πέτρα, μπροστά σε μια σπηλιά, σαν το όρνιο στη φωλιά του. Έχει ακουμπισμένο το κεφάλι του στην απαλάμη του, και κοιτάζει κατά πίσω, σαν να ακούγει τη φωνή του Θεού που του μιλά μέσα σε κείνα τα άσπλαχνα κράκουρα. Aπό πάνω του πετά ο κόρακας μ' ένα κομμάτι κρέας, και χυμίζει κατά κάτω να του το δώσει. Όπως είναι ζωγραφισμένος μέσα στο ρημοκλήσι του, θαρρείς πως βρίσκεσαι αληθινά μέσα στη σπηλιά του, και ακούς τον αγέρα που βουΐζει στα χορτάρια και τα όρνια που κράζουνε κόβοντας γύρους από πάνω από το βουνό. Kανένα παμπάλαιο θυμιατήρι είναι κρεμασμένο δίπλα του απάνω στον καπνισμένον τοίχο, κανένα κερί σβηστό στέκεται μπηγμένο στον άμμο σ' ένα μανουάλι βουνίσιο σαν τον άγιο που είναι ο νοικοκύρης εκείνου του ρημοκλησιού. Kάθε χρόνο, στις 20 Iουλίου, έρχουνται αποβραδύς οι χριστιανοί από το χωριό με τον παπά, και τον προσκυνάνε τον προφήτη Hλία, ανάβουνε τα καντήλια, θυμιάζουνε, και ψέλνει κανένας γέρος και λέγει τα στιχηρά της μνήμης του, και κείνος ακούγει με το άγριο κεφάλι του ακουμπισμένο στο χέρι του, κι' ο κόρακας βαστά το ίσιο με τη βραχνή φωνή του: "Xαίροις επίγειε Άγγελε και ουράνιε άνθρωπε, Hλία μεγαλώνυμε. Xαίροις Hλία ζηλωτά, των παθών αυτοκράτωρ. Ω του θαύματος! O πήλινος άνθρωπος, ουρανούς του βρέχειν υετόν ουκ έδωκεν, και ουρανούς ανατρέχει εν πυρίνω άρματι". Kαι την άλλη μέρα, άμα τελειώσει η λειτουργία, φεύγουνε οι άνθρωποι, κι' ο Hλίας κάθεται πάλι ολομόναχος "μονώτατος", βουβός, τυλιγμένος στην προβιά του, σαν αγιούπας κουρνιασμένος. Xιλιάδες χρόνια κάθεται έτσι, άλλες πολλές θα κάθεται, "έως του ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή".

Από το βιβλίο Γίγαντες Ταπεινοί, Εκδόσεις Aκρίτας 2000

Ο τρελο-Γιάννης..

Aπό τις εκδόσεις «Αγαθός Λόγος» κυκλοφόρησε ένα μικρό ευκολοδιάβαστο βιβλιαράκι με τίτλο «Ο τρελο-Γιάννης Τόμος Α΄». Το βιβλίο αυτό περιγράφει την ζωή του τρελο-Γιάννη, ενός σύγχρονου δια Χριστόν σαλού. Έζησε σε μία συνοικία μιας άναρχης πόλης, της Αθήνας και αγωνίστηκε να την μεταμορφώσει. Ο τρελο-Γιάννης γεννήθηκε σε ένα χωριό. Η μητέρα του αν και αγράμματη τον γαλούχησε στην πίστη του Χριστού. Έλεγε ο τρελο-Γιάννης χαρακτηριστικά. « Η μάνα μου ήταν αυτή που με έμαθε να αγαπώ τους Αγίους μας την Παναγία μας...». Μετά από κάποια συγκλονιστικά γεγονότα (μέσα από τα οποία ο Θεός του δίνει πλούσια πνευματικά χαρίσματα) αναγκάζεται να φύγει σχεδόν διωγμένος από το χωριό του. Μεταβαίνει σε μια απρόσωπη γειτονιά της Αθήνας. Στην Αθήνα πιάνει δουλειά σε ένα φούρνο και μένει με την μητέρα του σε μια γκαρσονιέρα. Λέει ο ίδιος στην διαθήκη του « Κάλυπτα με την σαλότητα μου τα πλούσια δώρα και τους θησαυρούς του Κυρίου». Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να μεταδίδει ευτυχία και ελευθερία σε κάθε δυσκολεμένο άνθρωπο. Με την αγάπη του, τις ασυνήθιστες γλυκές τρέλες του και τις θερμές προσευχές του, μετατρέπει την απρόσωπη γειτονιά σε μία ’Ευλογημένη γειτονιά’, όπως την ονομάζει ο ίδιος στην διαθήκη του. Βοηθάει φτωχούς φοιτητές και φοιτήτριες να σπουδάσουν, βοηθάει χρεωμένα νοικοκυριά να ξεχρεωθούν. Τους απελευθερωμένους από ηθικούς φραγμούς νέους τους δείχνει τον δρόμο του Χριστού που ελευθερώνει και θεραπεύει τον άνθρωπο από τα πάθη του και τις δαιμονικές επήρειες. Ανθρώπους που τα πολλά λεφτά και τα πλούτη τους έχουν σκληράνει την καρδιά τους, τους μεταστρέφει σε φιλεύσπλαχνους ελεήμονες. Για να δώσει χαρά στα παιδιά που νοσηλεύονται με χρόνια προβλήματα σε νοσοκομείο παριστάνει τον κλόουν.

Ο π. Ανανίας Κουστένης είχε πει «Ο αναρχικός καταστρέφει. Ο Άγιος μεταμορφώνει. Και οι δύο όμως ξεκινούν από την ίδια βάση, την αγάπη για την ελευθερία.». Ορθολογικά ο τρελο-Γιάννης ήταν ένας αναρχικός που δεν εντασσόταν σε κανόνες. Για την Εκκλησία ήταν ένα δια Χριστόν σαλός που αγωνίστηκε να μεταμορφώσει τον δυσκολεμένο άνθρωπο. Την παρουσίαση αυτού του βιβλίου θα την κλείσουμε με τα λόγια που είπε μια αναγνώστρια τελειώνοντας την ανάγνωση αυτού του βιβλίου «Ας είχαμε ένα τρελο-Γιάννη στην γειτονιά μας».

Επιμέλεια Ανδρέας Μανταδάκης

Ο Άδης είναι σκοτεινός...

Ο Άδης είναι σκοτεινός

ήλιος ποτέ δεν μπαίνει

μάνα δεν γέννησε εκεί

μα ο κόσμος του πληθαίνει...

Τη ΙΒ' του μηνός Ιουλίου..

Τή ΙΒ' τού αυτού μηνός, Μνήμη τών Αγίων μαρτύρων Πρόκλου καί Ιλαρίου.

Στίχοι

· Ήνεγκε γυμνός πυκνά ο Πρόκλος βέλη.
· Ξίφει δέ Ιλάριος ετμήθη κάραν.
· Δωδεκάτη βέλος είλε Πρόκλον, ξίφος Ιλάριόν τε.

Τή αυτή ημέρα, Μνήμη τού Οσίου Πατρός ημών Μιχαήλ τού Μαλεϊνου, ός εχρημάτισε Πατήρ πνευματικός τού Αγίου Αθανασίου τού εν τώ Άθω.
Τή αυτή ημέρα, Μνήμη τού Αγίου μάρτυρος Σεραπίωνος, καί τών Αγίων μαρτύρων Ανδρέου τού στρατηλάτου, Ηρακλείου, Φαύστου, Μηνά, καί τής συνοδείας αυτών, καί τού Αγίου μάρτυρος Μάμαντος, πέραν εν τώ Σίγματι.
Η αγία Βερονίκη η αιμορροούσα, ήν Ιάσατο ο Χριστός, εν ειρήνή τελειούται.

Τη αυτή ημέρα, ο Γέρων Παΐσιος ο Αγιορείτης, κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, εν ειρήνη τελειούται.

Ταίς αυτών αγίαις πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.

Στο Υψηλότερο Σημείο της Γης...

Μεσημέρι Τρίτης, ξεκινούμε από την Σκήτη του Αγ. Ανδρέα. Αριστερά μας η Αθωνιάδα Σχολή. Διασχίζουμε με γοργά βήματα τα δαιδαλώδη καλντερίμια των Καρυών. Εκατέρωθεν βιαστικοί προσκυνητές, μοναχοί, αυτοκίνητα, δυο τρία μαγαζάκια με αγιορείτικα ενθύμια. Όλα μας αφήνουν αδιάφορους. Η πρώτη μας επίσκεψη στην πρωτεύουσα του αγιωνύμου Όρους δεν μπορεί παρά να λογιστεί ως ευκαιρία για προσκύνημα στο κελλί του γέροντα. Στα δεξιά μας το Πρωτάτο με την εικόνα του Άξιον Εστί και τις περίφημες αγιογραφίες του Εμμανουήλ Πανσέληνου, κορυφαίο δείγμα της μακεδονικής σχολής. Θα του αφιερώσουμε το πρωινό της επομένης.Μετά την μονή Κουτλουμουσίου το μονοπάτι συνεχίζει μέσα στο δάσος και περπατάμε πάνω σε ένα πυκνό στρώμα από πεσμένα φύλλα. Φουντουκιές, πλατάνια και καστανιές έχουν φορέσει τα φθινοπωρινά τους χρώματα. Το φως λιγοστεύει μέσα στα δέντρα, αλλά ο προορισμός μας ως “φάρος” δεν μας επιτρέπει να λοξοδρομήσουμε. Ο δρόμος κατηφορικός κι όμως είναι διάχυτο το αίσθημα της “ανάβασης”. Τα λόγια στο βιβλίο του ιερομόναχου Νικολάου, νυν Μεσογαίας, μαρτυρούν πως για χρόνια ολόκληρα οι προσκυνητές διασχίζουν το ίδιο ακριβώς μονοπάτι με τις ίδιες ακριβώς σκέψεις.

“Σε λίγο, να σου και φαντάζει το ταπεινό καλυβάκι του π. Παϊσίου. Απέχει περίπου δεκαπέντε λεπτά. Η στέγη από λαμαρίνα. Ένα κυπαρίσσι ακριβώς δίπλα σε υποβάλλει. Είναι κάπως πιο χαμηλά από μας. Μπορεί όμως και να ΄ναι το υψηλότερο σημείο της γης…” ¹ Μετά το ξύλινο γεφυράκι μια μικρή ταμπελίτσα με χαραγμένη την λέξη “Παναγούδα” μας στέλνει δεξιά. Ακολουθούμε περιμετρικά την περίφραξη του κελλιού για να φτάσουμε στη είσοδο. Έξω από την πορτούλα ένα λάστιχο με τρεχούμενο νερό κι ένα πλαστικό κουτί με λουκούμια πάνω στο δέντρο εξακολουθούν να καλωσορίζουν τους οδοιπόρους από τότε. Ο μοναχός που έχει αναλάβει το διακόνημα της φιλοξενίας των προσκυνητών μας ξεναγεί στον χώρο και τον χρόνο. Εδώ μόνασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο γέροντας Παΐσιος, κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, “…οσιακή μορφή του σύγχρονου αθωνικού μοναχισμού, πνευματικό ανάστημα και βιογράφος του αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη…” ²

Το εσωτερικό του κελλιού απέριττο. Το δωμάτιο του γέροντα, το στασίδι, το παρεκκλήσιο. Το τέμπλο του ιερού από σανίδια και καρφωμένες χάρτινες εικονίτσες. Και πάλι από το βιβλίο του τότε ιερομόναχου Νικολάου διαβάζουμε, “…μου έκανε εντύπωση ότι, ενώ σ’ όλες σχεδόν τις εικόνες τα χέρια των αγίων ήταν λειωμένα, στην εικόνα του Κυρίου, τα πόδια Του ήταν σβησμένα. Κάποια άλλη φορά έκλεψα την ευκαιρία και του φανέρωσα την παρατήρηση μου. Μου είπε τότε:-Στο πρόσωπο φιλούμε με αγάπη, στα χέρια από σεβασμό, στα πόδια φιλούμε μόνο με συντριβή…Τους αγίους τολμούμε να τους φιλήσουμε στα χέρια. Τον Χριστό όμως μόνο στα πόδια αντέχουμε να Τον ασπασθούμε…” ³ Η οριακή λιτότητα του μοναχικού βίου πραγματική γροθιά στο στομάχι όλων όσων έχουμε ταυτίσει την ιεροσύνη με την εξουσία και την μεγαλομανία, όλων όσων έχουμε αντικαταστήσει το εκκλησιάζεσθαι με το θρησκεύεσθαι.

Συνεχίζουμε την πορεία μας ανηφορικά. Με λίγο κόπο βρίσκουμε ένα σημείο στην απέναντι πλαγιά που η θέα μας αποζημιώνει. Το δροσερό φθινοπωρινό απόγευμα του Αγίου Όρους ροδίζει από τις αποχρώσεις του ήλιου καθώς αποσύρεται πίσω από το βουνό. Νυχτώνει νωρίς πια. Η θεά των Καρυών μοναδική, ακριβώς στην κορφή του λεγόμενου και “Λάκκου” με τα δεκάδες κελλιά, σκήτες και καθίσματα. Ακριβώς μπροστά μας η Παναγούδα το κελλί του γέροντα, επισήμως κελλί του Γενεθλίου της Θεοτόκου. Το κελλί του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, πιο ψηλά το κελλί των Τυπογράφων, ξεχωρίζει από μακριά το κελλί της Αγ. Τριάδος με τον χαρακτηριστικό μπλε τρούλο, το κελλί των Κερκυραίων… Μικρές πολύχρωμες ψηφίδες που στοιχειοθετούν την πραγματική εικόνα του Αγίου Όρους. Η “ησυχία” του Όρους εκκωφαντική. Στα ταπεινά κελλάκια “σιγοβράζει” το πολύβουο μελίσσι του ορθοδόξου μοναχισμού. Των προσευχομένων υπέρ υγείας και ειρήνης του σύμπαντος κόσμου.

Στο ταξίδι της επιστροφής πέφτει στα χέρια μου ένα παλιό βιβλίο με το δοξαστικό που συνέταξε ο Άγιος Νικόδημος για τους αγιορείτες πατέρες: “ Ώ μελισσών θεοσύλλεκτε, ο έν ταις οπαίς και σπηλαίοις του Όρους καθάπερ έν σίμβλοις νοητοίς το γλυκήτατον μέλι της ησυχίας κηροπλαστήσας”.

¹,³ Ιερομονάχου Νικολάου, Άγιον Όρος το υψηλότερο σημείο της γης, Εκδόσεις Καστανιώτη.

² Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκη, Άγιον Όρος Τόμος 2, Εκδόσεις Explorer

Ευροκλύδων

Τεύχος 24, Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2008

Γέροντας Παΐσιος o Αγιορείτης 1924-1994

Μαρτυρία του Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Ιερομονάχου Αθανασίου Σιμωνοπετρίτου.

Ο Γέρων Παΐσιος ο Αγιορείτης, Αρχιμ.Γεωργίου Καψάνη

Ο Γέρων Παΐσιος δεν έχει ανάγκη από τους δικούς μας επαίνους η την δική μας παρουσίαση. Με την Χριστομίμητο αγάπη του ανέπαυσε τον Θεόν καί τους ανθρώπους καί γι' αυτό πολύς είναι ό έπαινος του στην Εκκλησία του Θεού. Είχε το σπάνιο χάρισμα να αναπαύει ανθρώπους κάθε κατηγορίας, κάθε μορφώσεως καί κάθε πνευματικής καταστάσεως. Ενθυμούμαι την περίπτωση ενός ψυχίατρου - ψυχαναλυτού πού πέρασε από την Μονή μας μετά την συνάντηση του με τον Γέροντα. Όχι μόνο είχε αναπαυθεί, αλλά καί μου είπε ότι οσα του είπε ό Γέροντας, ήταν ή τελευταία λέξη της ψυχιατρικής. Είναι γνωστό ότι ό π. Παΐσιος δεν διάβαζε αλλά βιβλία εκτός από το Ευαγγέλιο καί τον Άββά Ισαάκ τον Σύρο. Για να ανάπαυση μία ψυχή δεν έφείδετο χρόνου καί κόπου. Κάποτε είχα την απορία πώς μπόρεσε να θεραπεύσει ένα νέο με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Από σεβασμό δεν τον ερωτούσα. Μετά από χρόνια απήντησε στην απορία μου ως εξής: «Όταν κάποιος έχει ένα πρόβλημα, πρέπει να τον ακούς με προσοχή καί όση ώρα σου ομιλεί να μη δείξεις ότι κουράστηκες, γιατί τα έχασε όλα. Να, εγώ τον τάδε νέο μία ημέρα τον άκουγα ακίνητος επί εννέα ώρες. Γι' αυτό έπαθαν τα έντερα μου». Δεν ήταν ή μόνη περίπτωση πού ή θυσιαστική αγάπη του π. Παϊσίου θαυματούργησε. Άλλη φορά, όταν τον ερώτησα για κάποιο δύσκολο πρόβλημα πού ως Πνευματικός συναντούσα στην εξομολόγηση, μου είπε: «Άκουσε πάτερ, όταν κάποιος γίνει Πνευματικός, πρέπει να αποφασίσει να πάει στην κόλαση γι' αυτούς πού εξομολογεί Αλλιώς να μη γίνεται Πνευματικός. Άλλ' εγώ σου λέγω ότι εκεί πού θα πάει στην κόλαση, θα την κάνη Παράδεισο γιατι θα εχη την αγάπη». Φοβερός Λόγος, πού μόνο ένας θεοφόρος άνθρωπος θα μπορούσε να ειπεί.

Είναι γνωστό ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια ή Παναγία μας φρόντισε για την επάνδρωση του Αγίου Όρους. Ό π. Παΐσιος ανήκει στους Γέροντες εκείνους πού βοήθησαν πολλούς νέους να πάρουν την απόφαση να γίνουν μοναχοί. Καί ακόμη βοήθησε πολλούς νέους μοναχούς να ριζώσουν στο Αγιον Όρος καί να καρποφορήσουν. Τον νοιώθαμε συμπαραστάτη στον αγώνα μας για την διαποίμανση των νέων μοναχών μας, αλείπτη πολλών πού αγωνίζονταν κατά του διαβόλου, των παθών καί του κόσμου. Συχνά ό Γέροντας συμβούλευε να έχουμε πνευματική αρχοντιά καί φιλότιμο. Αυτές οι αρετές διέκριναν καί τον ίδιο, όπως γνωρίζουν όσοι τον είχαν συναναστροφή...

Τον π. Παϊσιο χαρακτήριζε καί ή πασών των αρετών ανωτέρα, ή διάκρισης. Βοηθούσε την κάθε ψυχή να ανακάλυψη την κλίση της καί την από Θεού κλίση της, για να εύρει την όντως ανάπαυση.Ή αγάπη του αγκάλιαζε όλο τον κόσμο. Πολλούς ανθρώπους, καί μάλιστα νέους, βοήθησε να ζήσουν την χριστιανική ζωή στον κόσμο καί στην οικογενειακή ζωή.Όταν συνομιλούσες με τον Γέροντα, είχες την αίσθηση ότι είσαι στην αγκαλιά του Θεού.Θα πρέπει ακόμη να τονισθεί ότι ό π. Παΐσιος ήταν πολύ ευαίσθητος στα δογματικά ζητήματα. Κάποτε μου έγραψε: «Τα δόγματα δεν μπαίνουν στην ΕΟΚ». Ακολούθησε καί στο σημείο αυτό την οδό όλων των Αγίων Πατέρων πού πίστευαν καί ομολογούσαν ότι όχι μόνο ή αρετή αλλά καί ή ορθοδοξία της πίστεως χρειάζεται για να σωθεί ό άνθρωπος. Την αγία του ζωή επεσφράγισε με τον άγιο θάνατο του. Εδέχθη την οδυνηρή ασθένεια του ως δώρων Θεού καί εχαίρετο με την σκέψη ότι καί οι εν τω κοσμώ Χριστιανοί, πού κατατρύχονται από την ίδια ασθένεια, θα παρηγορούνται μαθαίνοντας ότι καί οι μοναχοί πάσχουν από αυτήν. Είχε ξεπεράσει την φιλαυτία. Δεν εστενοχωρείτο για την ιδική του ασθένεια, αλλά καί επί κλίνης οδυνηρός ευρισκόμενος εσκέπτετο τους πάσχοντας συνανθρώπους του. Ακόμη καί τίς τελευταίες ήμερες της ζωής του ενδιεφέρετο για τα προβλήματα των ανθρώπων. Σε ευσεβές ανδρόγυνο πού τον επεσκέφθη λίγες ήμερες προ της κοιμήσεως του καί πού είχε θυγατέρες ανύπανδρες, είπε: «Σάς δίδω εντολή να ενδιαφερθείτε για την αποκατάσταση των θυγατέρων σας». Με την ευχή του ή εντολή καί επιθυμία του εξεπληρώθη. Αιωνία σου ή μνήμη σεβαστέ Γέροντα. Σε ευχαριστούμε για οσα μας προσέφερες, μας παρηγόρησες, στήριξες, νουθέτησες με τους λόγους σου καί με την βιωτή σου. Ευχου να ακολουθούμε καί εμείς τα ίχνη σου, καθώς καί συ ακολούθησες πιστά τα ίχνη του Σωτήρος Χριστού.

Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης,

Καθηγούμενος Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Όσιου Γρηγορίου Αγίου Όρους

http://www.rel.gr/index.php?rpage=paisios&rpage2=showkeimeno.php&link_id=6

Φως Ιλαρόν, Αγίας Δόξης...

Η είδηση, όπως και αναμενόταν, πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων και λοιπόν ΜΜΕ. Η όποια αναφορά στο Άγιο Όρος εξαντλείται στα σκάνδαλα και τα κακώς κείμενα των ολίγων, λαϊκών τε και κληρικών (ενίοτε και Αγιορειτών). Η πνευματική παράδοση του Αγιονύμου Όρους δυστυχώς δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτή από την τετράγωνη λογική μας.

Την Τετάρτη 1η Ιουλίου εκοιμήθη ο μακαριστός πλέον Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπεδινός, μαθητής του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή και συνεχιστής του πνευματικού του έργου. Το απόγευμα της ιδίας ημέρας τελέστηκε και η εξόδιος ακολουθία του στην Ι.Μ Βατοπεδίου.

Οι εικόνες που είδαν το φως της δημοσιότητας είναι κυρολεκτικά συγκλονιστικές. Πραγματική απόδειξη του ότι ενώ ολόκληρο το ανθρώπινο γένος προσέρχεται στον κόσμο κατ' Εικόνα, ελάχιστοι καταφέρνουν φεύγοντας να αγγίξουν το καθ' Ομοίωσιν. Και τότε τα λόγια είναι περιττά.

Εκτενές φωτογραφικό ρεπορτάζ από το Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Εδήσεων Romfea και το http://vatopaidi.wordpress.com/

Ψαλμοίς και Ύμνοις...

Ο μακαριστός Γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης (1905-1991), Υμνογράφος της Μεγάλης του Θεού Εκκλησίας, σε μία από τις σπάνιες εμφανίσεις του στον τηλεοπτικό φακό.

Ο Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης αναδείχθηκε ως ο μεγαλύτερος υμνογράφος της μεταβυζαντινής εποχής. Το έργο του γνώρισε μεγάλη απήχηση και η φήμη του ως υμνογράφου ξεπέρασε σύντομα το ασκητικό κελλί και διαδόθηκε σε ολόκληρο το Άγιον Όρος. Ιδιαίτερα αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι η αναγνώριση του έργου δεν συνέβη κατά το τέλος η έστω την διάρκεια της υμνογραφικής παραγωγής, αλλά ήδη από τα πρώιμα στάδιά της.

Η Εκκλησία αποδέχθηκε πολύ νωρίς το έργο του νέου υμνογράφου της και το ενέταξε στις εκκλησιαστικές ακολουθίες. Επανειλημμένα επαινεί το έργο και τιμά το πρόσωπο του υμνογράφου. Οι ύμνοι ψάλλονται στις εκκλησιαστικές ακολουθίες, εντάσσονται δηλαδή στην λειτουργική χρήση, παράλληλα με τα έργα των προγενέστερων μεγάλων υμνογράφων της. Η ευρεία απήχηση του έργου φαίνεται και από την μεγάλη ζήτηση των διαφόρων ακολουθιών, από ολόκληρο τον κόσμο, προκειμένου να συμπληρωθούν τα εκκλησιαστικά βιβλία.

Αφιέρωμα περιοδικού Πεμπτουσία